Olinowanie HMS Victory

Tu pacujemy nad poradnikiem
ODPOWIEDZ
Awatar użytkownika
Jarcio
Posty: 90
Rejestracja: 17 lut 2011, 13:43

Olinowanie HMS Victory

Post autor: Jarcio »

Rozpoczynając budowę modelu HMS Victory postanowiłem także opracować na własne potrzeby schematy i opisy olinowania. Mam nadzieję, że przyda mi się to w przyszłości (jeśli dotrę do tego ostatecznego etapu), a innym, którzy są bardziej zaawansowani w pracach nad modelem, pomoże sprawnie wykonać takielunek. W założeniu nie ma to być typowy, ogólny rysunek olinowania, lecz opis przebiegu poszczególnych lin na okręcie.

W tym wątku chciałbym zaprezentować efekty prac nad olinowaniem. Byłoby fajnie, gdyby wszyscy znawcy sznurkologii na Kodze przyłączyli się do tego projektu, poprawiali moje błędy i uzupełniali moje braki edukacyjne, zwłaszcza jeśli chodzi o poprawność polskiego nazewnictwa. Wszelkie merytoryczne sugestie mile widziane.

Wszystkie podane w opisach wielkości (np. długości bloków, średnice lin), zostały określone dla modelu w skali 1:96 , a zatem budujący w innej skali będą niestety musieli to sobie przeliczyć.

Musicie mi jednocześnie wybaczyć jakość rysunków (żaden ze mnie Van Gogh), których większość jest, delikatnie mówiąc, pokraczna. W rysunkach zdecydowanie nie zachowywałem też odpowiedniej skali. Mam jednak nadzieję, że w miarę czytelnie będą one obrazować układ olinowania.

Na początku chciałbym przedstawić poszczególne liny tworzące olinowanie stałe, opisując je według kolejności w jakiej wykonywano to olinowanie na okręcie tj:
1. olinowanie bukszprytu, w pierwszej kolejności gammoning, później watersztagi i wanty
2. olinowanie kolumn masztów (fok, grot, bezan), w pierwszej kolejności wanty później sztagi
3. olinowanie steng masztów (fok, grot, bezan), w pierwszej kolejności stenwanty, dalej stenpaduny a następnie stensztagi
4. olinowanie bramsteng (fok, grot, bezan), w pierwszej kolejności bramstenwanty, dalej bramstenpaduny i bramstensztagi

Tytułem wstępu przedstawiam kilka rysunków obrazujących typowe sposoby łączenia lin, dla lepszego zobrazowania stosowanej w opisach terminologii.( na rysunku poniżej podałem nieprawidłową nazwę - zamiast „odcięty szplajs” powinno być „podwójny szplajs”).

ogólne sposoby mocowania lin.jpg


Łącznik cięgłowy bukszprytu (Gammoning)

1) Średnica liny - 0,65 mm
2) Każdy z dwóch łączników jest utworzony z liny przekładanej dziewięciokrotnie na bukszprycie i w otworach stewy.
3) W górnej części łącznik jest zakończony okiem, owija bukszpryt na „siodle” (gammoning fish), przechodzi przez oko i jest „zaciągany”; dalej biegnie w dół do otworu w stewie, z powrotem do góry, w dół do otworu w stewie itd. Na siodle lina łącznika układana jest od rufy w kierunku dziobu, a w otworach stewy odwrotnie – od dziobu do rufy, co tworzy układ lin w kształcie litery „X”.
4) Po ułożeniu 9 zwojów, lina jest jeszcze dwu lub trzykrotnie owijana wokół bukszprytu i mocno zaciągana. Następnie końcówką tej liny, całość łącznika jest przewiązywana siedmio lub dziewięciokrotnie w połowie jego długości; koniec liny mocowany jest do łącznika, w tzw. seizing.
5) Po zamocowaniu wszystkich lin, pomiędzy łącznik a stewę dziobową, powyżej otworów w stewie należy wstawić kliny celem dodatkowego napięcia zwojów tworzących łącznik; kliny należy wstawić po obu stronach stewy.

gammoning.jpg
Awatar użytkownika
Jarcio
Posty: 90
Rejestracja: 17 lut 2011, 13:43

Re: Olinowanie HMS Victory

Post autor: Jarcio »

Watersztagi (Bobstays)

1) Średnica sztagów – 0,65 mm
2) Są to trzy sztagi, wewnętrzny, środkowy i zewnętrzny.
3) Sztagi wewnętrzny i środkowy przechodzą przez dwa otwory w przedniej części stewy dziobowej; lina tworząca watersztag jest połączona długim szplajsem, co tworzy z tej liny zamkniętą pętlę; szplajs znajduje się na górnej części serca.
4) W górnej części każdego watersztagu mocowane są „serca” (dł. 3,6 mm); tuż poniżej tych serc sztag jest przewiązywany dookoła liną (seized); dodatkowo watersztag wewnętrzny i środkowy są dookoła przewiązane liną tuż przed otworami w stewie dziobowej, przez które przechodzą.
5) Watersztag zewnętrzny nie tworzy pętli jak dwa pozostałe; jego dolne końce są zakończone okiem z kauszą oraz hakiem; haki mocowane są do oczek przytwierdzonych po każdej stronie burty, w części dziobowej, na głównym pasie wzmocnień (main wale), blisko stewy.
6) W miejscu gdzie watersztag zewnętrzny styka się ze stewą dziobową, obie „odnogi” sztagu są połączone liną owiniętą dookoła sztagu (seized), co tworzy kształt odwróconej litery „Y”.
7) Każde z serc watersztagów przewiązywane jest za pomocą talrepu z odpowiednimi sercami (dł. 3,6 mm) przytwierdzonymi do bukszprytu; serca do bukszprytu mocowane są za pomocą stropu, na końcach którego znajdują się oka szplajsowe; oka szplajsowe są łączone przewiązem na górnej powierzchni bukszprytu i spoczywają na klinach – na pierwszym klinie (licząc od rufy) watersztag wewnętrzny, na drugim środkowy, na trzecim zewnętrzny.
8) Wszystkie liny watersztagów (również stropy) są wypełniane (wormed) i owijane (served).

watersztagi.jpg


watersztagi 2.jpg
Awatar użytkownika
Jarcio
Posty: 90
Rejestracja: 17 lut 2011, 13:43

Re: Olinowanie HMS Victory

Post autor: Jarcio »

Wanty bukszprytu (Bowsprit shrouds)

1) Średnica want – 0,65 mm
2) Z każdej strony burty są mocowane po dwie wanty, nie owijane (served) i nie wypełniane (wormed).
3) Wanty w górnej części (bliżej bukszprytu) zakończone są okiem szplajsowym, w którym osadzone jest serce (dł. 3,6 mm); oko jest dodatkowo owinięte liną na łączeniu (seized).
4) W dolnej części want są oka z kauszą i hakiem; haki mocowane są do dwóch oczek przytwierdzonych po każdej stronie do burty, na linii dolnego pasa wzmocnień, w okolicy pierwszej ambrazury.
5) Każde z serc want łączone jest za pomocą talrepu z odpowiednim sercem (dł. 3,6 mm) przytwierdzonym do bukszprytu; serca do bukszprytu mocowane są za pomocą stropu, na końcach którego znajdują się oka szplajsowe; strop ma „odnogi” nierównej długości – długą i krótką, gdyż serce znajduje się z boku bukszprytu; oka stropu są łączone przewiązem na górnej powierzchni bukszprytu. Strop był wypełniany i owijany na całej długości.
6) W pierwszej kolejności, za stropem watersztagu wewnętrznego, mocowany jest strop z sercem dla wanty na sterburcie (w dolnej części mocowanej do rufowego oka na burcie), a następnie kolejny strop dla wanty na bakburcie. Taki sam układ jest powtórzony dla want mocowanych za stropem watersztagu środkowego (w dolnej części ta wanta mocowana jest do dziobowego oka na burcie).

wanty bukszprytu.jpg
Awatar użytkownika
Jarcio
Posty: 90
Rejestracja: 17 lut 2011, 13:43

Re: Olinowanie HMS Victory

Post autor: Jarcio »

Perty bukszprytu (Bowsprit horses)

1) Średnica pert – 0,3 mm
2) Perty przebiegają powyżej bukszprytu.
3) W górnej części perty zakończone są okiem szplajsowym mocowanym do oka przytwierdzonego do dybów bukszprytu; oka mocowane są po bokach dybów, w ich górnej części, powyżej bomstengi.
4) Dalej perty biegną wzdłuż bukszprytu w kierunku rufy i przechodzą przez oka przymocowane do kołnierza dodatkowego foksztagu; dolny koniec tworzy oko z kauszą, które mocowane jest za pomocą przewiązu z okiem w podeście (w połowie jego długości).
5) Pomiędzy obiema pertami, od kołnierza dodatkowego foksztagu do dybów bukszprytu rozwieszona jest siatka.
6) Perty należy mocować dopiero po zamocowaniu dodatkowego foksztagu.

perty bukszprytu.jpg
Awatar użytkownika
Sebastian.M
Posty: 126
Rejestracja: 22 lis 2011, 17:25

Re: Olinowanie HMS Victory

Post autor: Sebastian.M »

Witam
Dziękuję bardzo za ten temat,,, dla mnie jest na wagę złota mam nadzieję że zostanie po ciągnięty do końca. Oczywiście jako początkujący modelarz zaczynam od czegoś prostego czyli "hms Victory" ;)
i oczywiście ten temat jest dal mnie jedyną deską ratunku aby w miarę poprawie wykonać takielunek okrętu.

Pozdrawiam S.M
Awatar użytkownika
Jarcio
Posty: 90
Rejestracja: 17 lut 2011, 13:43

Re: Olinowanie HMS Victory

Post autor: Jarcio »

Przewiąz bomstengi (Heel lashing), perty bomstengi i bramstengi (jibboom and flying jibboom horses)

1) Bukszpryt i bomstenga połączone są liną (śr. 0,2 mm) tuż powyżej siodła, na którym spoczywa stopa (heel) bomstengi; lina owijana jest wokół obu drzewc 3 lub 4 krotnie przy czym przynajmniej raz przechodzi przez otwór w stopie bomstengi.
2) Średnica pert – 0,3 mm.
3) Perty bomstengi są utworzone z jednej liny połączonej krótkim szplajsem i biegną po obu stronach tego drzewca (identycznie perty bramstengi); górny koniec liny tworzącej pertę jest uformowany w oko poprzez owinięcie liny (seized) pod stengami; oko mocowane jest w zwężeniu przed nokiem bomstengi (perta bomstengi) i przed nokiem bramstengi (perta bramstengi).
4) W dolnej części perta bomstengi jest owinięta dookoła bomstengi, tuż przed dybami bukszprytu; perta bramstengi w dolnej części jest mocowana dookoła bomstengi, tuż przed okuciem na noku bomstengi.
5) Na całej długości pert wiązane są supły, co 10 mm.

perty bomsteng.jpg
Awatar użytkownika
Jarcio
Posty: 90
Rejestracja: 17 lut 2011, 13:43

Re: Olinowanie HMS Victory

Post autor: Jarcio »

Sztagi delfiniaka (Martingales)

1) Średnica sztagów – 0,3 mm
2) Są to trzy sztagi - wewnętrzny, środkowy i zewnętrzny.
3) Górny koniec sztagu wewnętrznego jest mocowany do kauszy na ślizgaczu bomstengi; dalej przechodzi przez pierwszy otwór w delfiniaku (najbliżej bukszprytu), następnie przez pojedynczy blok (dł. 3 mm) na bakburcie; blok osadzony jest w stropie mocowanym dookoła bukszprytu, pomiędzy slingiem blindrei, a stropem dla stałej topenanty blindrei; na końcu sztagu zamocowany jest podwójny blok (dł. 3 mm) połączony liną z pojedynczym blokiem (dł. 3 mm) tworząc talię; pojedynczy blok mocowany jest hakiem do środkowego oka w pachole na bakburcie. Koniec liny odkładany jest wokół pachoła lub wokół talii (pomiędzy blokami).
4) Górny koniec sztagu środkowego jest mocowany w zwężeniu przed nokiem bomstengi za pomocą oka szplajsowego, zaraz za pertą bomstengi; dalej przechodzi przez drugi otwór w delfiniaku (licząc od bukszprytu), następnie przez pojedynczy blok (dł. 3 mm) na sterburcie; blok mocowany jest do tego samego stropu, co blok na bakburcie; na końcu sztagu jest talia (składająca się z bloku podwójnego i pojedynczego) mocowana hakiem do środkowego oka w pachole na sterburcie. Koniec liny odkładany jest wokół pachoła lub wokół talii (pomiędzy blokami).
5) Górny koniec sztagu zewnętrznego jest mocowany w zwężeniu przed nokiem bramstengi za pomocą oka szplajsowego, zaraz za pertą i zewnętrzną gają; dalej przechodzi przez trzeci otwór w delfiniaku (licząc od bukszprytu), następnie przez pojedynczy blok (dł. 3 mm) na sterburcie; blok osadzony jest w stropie zamocowanym dookoła bukszprytu obok poprzedniego stropu z dwoma blokami; w tym samym stropie, ale na bakburcie jest osadzony blok (dł. 2 mm) dla fokbombramsztagu. Na końcu sztagu jest talia (składająca się z bloku podwójnego i pojedynczego) mocowana hakiem do górnego oka w pachole na sterburcie. Koniec liny odkładany jest wokół pachoła lub wokół talii (pomiędzy blokami).

sztagi delfiniaka.jpg
Awatar użytkownika
Jarcio
Posty: 90
Rejestracja: 17 lut 2011, 13:43

Re: Olinowanie HMS Victory

Post autor: Jarcio »

Gaje (Guys) i bumkin sztag (boomkin stay)

1) Gaje przewidziane są dla bomstengi oraz bramstengi bukszprytu i pełnią tę samą rolę co wanty bukszprytu.
2) Gaja wewnętrzna (guy traveller) - (śr. 0,35 mm) przebiega po obu stronach burty; w górnej części zakończona jest okiem szplajsowym, osadzonym na kauszy zamocowanej na ślizgaczu bomstengi. Dalej przebiega ponad reją oberblindy (spritsail topsail), a następnie przechodzi przez pierwszą (licząc od bukszprytu) z trzech kausz, zamocowanych stropem na zewnętrznej ćwiartce blindrei (spritsail yard). Na końcu gaja mocowany jest podwójny blok (dł. 2,8 mm) łączony talią z blokiem pojedynczym (dł. 2,8 mm). Blok pojedynczy mocowany jest hakiem do oka zamocowanego do dziobowej wręgi (ponad półokrągłymi toaletami). Koniec liny jest odkładany wokół dziobowej belki z pachołami na fordeku.
3) Gaja środkowa (guy pendant) - (śr. 0,35 mm) przebiega po obu stronach burty; w górnej części zakończona jest okiem szplajsowym mocowanym w zwężeniu przed nokiem bomstengi; dalej przebiega ponad reją oberblindy, a następnie przechodzi przez środkową z trzech kausz, zamocowanych stropem na blindrei. Na końcu, gaja środkowa mocowana jest za pomocą talii jak gaja wewnętrzna, ale do środkowego oka na dziobowej wrędze. Koniec liny jest odkładany wokół dziobowej belki z pachołami na fordeku.
4) Gaja zewnętrzna - (śr. 0,35 mm) przebiega po obu stronach burty; w górnej części mocowana jest w zwężeniu przed nokiem bramstengi; dalej przechodzi przez ostatnią z trzech kausz, zamocowanych stropem na blindrei. Na końcu gaja mocowana jest za pomocą talii jak pozostałe gaje, do ostatniego, skrajnego oka na dziobowej wrędze. Koniec liny jest odkładany wokół dziobowej belki z pachołami na fordeku.
5) Bumkin sztag (śr. 0,35 mm), wypełniany i owijany na całej długości. Sztag jest podwójny a na każdym jego końcu znajduje się pętla z kauszą. Górny koniec również tworzy pętlę z kauszą, która mocowana jest przewiązem do kauszy w stropie przytwierdzonym w zwężeniu przed nokiem bumkina. Następnie sztag rozchodzi się w odwróconą literę „Y” i jego dolne końce mocowane są do oczek przytwierdzonych do stewy dziobowej (mocowane na sposób, w jaki perty bukszprytu przytwierdzane są do oka w dybach).

gaje steng bukszprytu.jpg


bumkin sztag.jpg
Ostatnio zmieniony 24 sie 2012, 19:58 przez Jarcio, łącznie zmieniany 1 raz.
Awatar użytkownika
Jarcio
Posty: 90
Rejestracja: 17 lut 2011, 13:43

Re: Olinowanie HMS Victory

Post autor: Jarcio »

Układ lin na nokach steng bukszprytu, ślizgacze bomstengi i bramstengi

Ślizgacz – żelazny pierścień, służący do mocowania olinowania. Ślizgacz, z uwagi na to, że jego średnica była większa od średnicy drzewca na którym był umieszczony, mógł być swobodnie przemieszczany w górę i w dół stengi bukszprytu. Ślizgacz był obłożony skórą z wyjątkiem fragmentu, na którym była zamocowana kausza, hak i szekla.

Liny mocowane do ślizgacza bomstengi

1 - kausza do sztagu kliwra
5 i 7 – kausze do gaja wewnętrznego na sterburcie i bakburcie
6 – kausza do wewnętrznego sztagu delfiniaka
2 – hak do halsu kliwra (tack of the jib)
3 – szekla do autholera kliwra
4 – blok dla inholera kliwra
8 – blok dla niderholera kliwra

ślizgacz steng bukszprytu.jpg


Liny mocowane do ślizgacza bramstengi

1 – kausza do sztagu latacza
2 – hak do halsu latacza (flying jib tack)
3 – szekla do autholera latacza
4 – blok (dł. 2,3 mm) dla niderholera latacza
5 – kausza dla inholera latacza

ślizgacz bramstengi.jpg


nok bomstengi.jpg


nok bramstengi.jpg
Awatar użytkownika
Jarcio
Posty: 90
Rejestracja: 17 lut 2011, 13:43

Re: Olinowanie HMS Victory

Post autor: Jarcio »

Burton pendant

1) Burton pendant były linami, do których mocowano bloki lub inne urządzenia takielunku i wykorzystywano np. do podnoszenia dużych ciężarów. Wówczas, gdy nie były używane zwisały luźno wzdłuż kolumny masztu; w czasie sztormu mocowano je do kolumny masztu przewiązem.
2) Burton pendant mocowane są przed zamocowaniem want. Na głowie kolumny masztu mocowane są po dwie pary pendant, na głowie każdej stengi po jednej parze.
3) Podwójna pendant jest wykonana z jednej liny (śr. 0,9 mm) tworzącej w górnej części pętlę, która mocowana jest na głowie kolumny masztu. Każda z pendant jest zakończona okiem z dużą kauszą.
4) Podwójna pendant ma po dwie odnogi, dłuższą i krótszą; długa dla fokmasztu ma 57 mm, dla grota 63 mm, krótka dla foka 52 mm, dla grota 58 mm.
5) W pierwszej kolejności mocowane są pendant na sterburcie, następnie na bakburcie.
6) Pendant są na całej długości wypełniane oraz owijane liną i płótnem.
7) Pendant mocowana na kolumnie bezana jest pojedyncza, dł. 50 mm, mocowana za pomocą podwójnego szplajsu.
8) Pendant na głowach steng masztów są pojedyncze (śr. 0,4 mm) i mocowane za pomocą podwójnego szplajsu; pendant mocowana na stendze foka ma długość 50 mm, na stendze grota 57 mm. Nie ma pendant na głowie bezanstengi.

burton pendant.jpg
ODPOWIEDZ